termin: 22 stycznia 2013 r.
miejsce: Częstochowa
22 stycznia 2013 r. w Częstochowie odbędzie się konferencja naukowa „POWSTANIE STYCZNIOWE W REGIONIE CZĘSTOCHOWSKIM I WOJEWÓDZTWIE KALISKIM (1863-1864)". Miejscem obrad będzie pamiętający czasy powstania styczniowego Ratusz – obecnie siedziba Muzeum Częstochowskiego.
Powstanie styczniowe było przełomowym wydarzeniem w dziejach Polski – ostatnim z serii wielkich powstań narodowych, które zakończyło epokę romantycznej walki o niepodległość, a rozpoczęło okres pozytywistycznej pracy organicznej. Ze względu na swoją specyfikę wydarzenia, które rozgrywały się w latach 1863–1864, odcisnęły piętno nie tylko w skali kraju, ale przede wszystkim dotknęły wspólnot lokalnych – Małych Ojczyzn. Były one silnie zaangażowane zarówno w działalność patriotyczną przed wybuchem powstania, w jego bezpośrednie przygotowanie, jak i uwikłane z działania zbroje, a po stłumieniu powstania ponowiły skutki zrywu niepodległościowego.
Okazją do ponownego poruszenia tematyki powstania styczniowego jest jego okrągła 150 rocznica wybuchu.
W trakcie spotkania przedstawione zostaną zagadnienia: polityczne, militarne, społeczne, gospodarcze i kulturowe, związane z wydarzeniami, które rozgrywały się w latach 1861–1865 w Częstochowie, w regionie częstochowskim oraz w zachodniej części Królestwa Polskiego. Omówiony zostanie również oddźwięk, jaki powstanie miało na przeciwległym krańcu byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów – na Humańszczyźnie i w guberni chersońskiej.
Konferencji towarzyszyć będzie wystawa przygotowana przez Muzeum Częstochowskie, poświęcona powstaniu styczniowemu.
Konferencja „Powstanie styczniowe w regionie częstochowskim i województwie kaliskim (1864-1864)„ rozpoczyna cykl spotkań i publikacji naukowych, pod wspólnym tytułem: „Tożsamość Małych Ojczyzn”. Pomysłodawcą i koordynatorem jest: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Częstochowie. Do współpracy zamierzamy pozyskać placówki naukowe i akademickie oraz organizacje społeczne w Polsce i za granicą, zainteresowane problematyką zakorzenienia, tożsamości i lokalnej mentalności, poszukiwaniem i badaniami miejscowych kultur, czy osobowych tradycji.
Organizatorami konferencji są Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Częstochowie, Muzeum Częstochowskie i Instytut Historii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, przy współudziale Zakładu Historii Powszechnej, Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Pawła Tyczyny w Humaniu na Ukrainie.
Honorowy patronat nad konferencją objął Prezydent Miasta Częstochowy – Krzysztof Matyjaszczyk, a patronat medialny: stacja TVP Historia, portal internetowy Historia.org.pl oraz gazeta internetowa wCzestochowie.pl.
Miejsce obrad: Muzeum Częstochowskie – Ratusz, Częstochowa, Al. Najświętszej Maryi Panny 45a, Otwarcie konferencji – godz. 10.00
Program konferencji:
10.00–11.00 – Powitanie: Prezydent Miasta Częstochowy – Krzysztof Matyjaszczyk, Prezes PTH Oddział w Częstochowie – dr Robert W. Szwed, Dyrektor Muzeum Częstochowskiego – mgr Janusz Jadczyk, Dyrektor Instytutu Historii AJD – dr hab. Marceli Antoniewicz
11.00–12.00 – Obrady plenarne
11.00–11.20 – prof. dr hab. Henryk Kocój (AWF w Katowicach), Porównanie szans trzech powstań narodowych – kościuszkowskiego, listopadowego i styczniowego
11.20–11.40 – prof. dr hab. Wiesław Caban (UJK), Początki kampanii zbrojnej Zygmunta Chmieleńskiego w regionie częstochowskim
11.40–12.00 – ks. prof. dr hab. Jan Związek (AJD), Arcybiskup Zygmunt Szczęsny Feliński wobec powstania styczniowego
12.00–12.45 – Otwarcie wystaw „Powstanie Styczniowe 1863–1864”
13.00–16.00 – Obrady w sekcjach
Sekcja I, przewodniczący: prof. dr hab. Stanisław T. Olejnik
13.00–13.15 – prof. dr hab. Ryszard Szwed (AJD), Przygotowania i wybuch powstania w województwie kaliskim
13.15–13.30 – prof. dr hab. Andrzej J. Zakrzewski (AJD), Społeczność dóbr Ostrowskich h. Korab wobec powstania styczniowego
13.30–13.45 – dr hab. Dariusz Złotkowski, prof. AJD, Realizacja carskiego dekretu uwłaszczeniowego z 2 marca 1864 roku w „Państwie Kłobuckim”
13.45–14.00 – dr Adam Buława (UKSW), Kadra dowódcza polskiej wojny partyzanckiej (1863–1864) w powstańczym województwie kaliskim
14.00–14.15 – mgr Rafał Woźniak (Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie), Taktyka partyzancka powstania styczniowego, na przykładzie oddziałów działających na terenie województwa kaliskiego
14.15–14.30 – Ewelina Klimczak (studentka historii UJK), Polskie Państwo Podziemne w okresie powstania styczniowego – codzienność powstańców i cywilów (ze szczególnym uwzględnieniem regionu częstochowskiego)
14.45–15.00 – dr Maciej Trąbski (AJD), Działalność Rady Miejskiej Częstochowy w latach 1861–1862, w świetle listu do margrabiego myszkowskiego Aleksandra hr. Wielopolskiego
15.00–15.15 – dr hab. Janusz Spyra, prof. AJD, Pieniądze Masłowskiego. Przyczynek do kwestii żydowskiej w powstaniu styczniowy
15.15–15.30 – prof. dr hab. Krzysztof Tomasz Witczak (UŁ), Żydzi z Wielunia w powstaniu styczniowym
15.30–15.45 – ks. dr hab. Paweł Wolnicki (Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej), Urzędy i kancelarie kościelne w systemie administracji państwowej po powstaniu styczniowym. Na przykładzie diecezji włocławskiej (kaliskiej)
15.45–16.00 – Dyskusja
Sekcja II, przewodniczący: dr hab. Marceli Antoniewicz
13.00–13.10 – mgr Ewa Dubaj (Archiwum Państwowe w Częstochowie), Źródła do badań Powstania Styczniowego w zasobie Archiwum Państwowego w Częstochowie
13.10–13.25 – dr Robert W. Szwed (AJD), Pamiętnik częstochowianina z powstania styczniowego
13.25–13.40 – dr Zdzisław Janeczek (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach), Śląskie echa prasowe wydarzeń na pograniczu częstochowsko-kaliskim w latach 1863–1864
13.40–13.50 – mgr Agata Boral (AJD), Powstanie styczniowe na łamach prasy częstochowskiej w okresie międzywojennym
13.50–14.05 – dr Jarosław Durka, Prasa regionu częstochowskiego wobec setnej rocznicy wybuchu powstania styczniowego na tle oficjalnego przekazu propagandowego PRL w 1963 roku
14.05–14.20 – dr Norbert Morawiec (AJD), Samozagłada jasnogórskiej polskości. Powstanie styczniowe a rosyjsko-prawosławna historiografia synodalna
14.20–14.30 – dr Anna Czerniecka-Haberko (AJD), Powstanie styczniowe w piśmiennictwie historycznym Henryka Roli
14.45–15.00 – prof. Євген Сінкевич, dr Ольга Гайдай (Чорноморський державний університет імені Петра Могили в Миколаєві), Підтримка Січневого повстання поляками в Херсонській губернії Російської імперії
15.00–15.15 – dr Ігор Кривошея, (Уманський державний педагогічний університет імені Павла Тичини), Відгомін польського січневе повстання 1863 року на Уманщині
15.15–15.30 – dr hab. Aleksander Smoliński, prof. UMK, Sytuacja prawna i przywileje weteranów powstań narodowych w latach 1919–1939
15.30–15.45 – mgr Anna Skowronek (Instytut Historii, UAM), mgr Sławomir Józefiak (Instytut Wschodni, UAM), Groby wojenne powstańców styczniowych jako element budowy lokalnej pamięci historycznej (na przykładzie miasteczek we wschodniej części województwa wielkopolskiego)
15.45–16.00 – Dyskusja
