Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 29 sierpnia 2024 roku odszedł od nas prof. dr hab. Hieronim Szczegóła Rektor Wyższej Szkoły Nauczycielskiej i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w latach 1971-1975; 1981-1984; 1991-1996. Profesor był jednym z głównych założycieli zielonogórskiego środowiska naukowego i akademickiego oraz jedną z najważniejszych postaci życia społecznego w regionie. W 2024 Profesor został Członkiem Honorowym Polskiego Towarzystwa Historycznego.
Pożegnanie Zmarłego odbędzie się 6 września br. na Cmentarzu Komunalnym (Starym) o godz. 12:00 przy ul. Wrocławskiej w Zielonej Górze
Poniżej zamieszczamy biogram ze strony Uniwersytetu zielonogórskiego oraz link do publikacji honorowi Obywatele Zielonej Góry, pod red. naukowa Bogumiła Burda, Zielona Góra 2023.
Biogram
Hieronim Szczegóła urodził się 24 września 1931 r. w Rostarzewie (pow. Wolsztyn). Gdy wybuchła wojna miał ukończoną pierwszą klasę szkoły powszechnej. W jej czasie pracował u miejscowych bauerów, gdzie po kryjomu uczył się czytając stare polskie i niemieckie kalendarze. Dzięki temu po wojnie mógł podjąć skróconą edukację w szkole powszechnej i w 1946 r. rozpocząć naukę w gimnazjum w Grodzisku Wielkopolskim. W 1951 r. ukończył Liceum Pedagogiczne w Sulechowie. Dwa lata później podjął studia historyczne w WSP w Krakowie, które ukończył w 1957 r., pisząc pracę magisterską pod kierunkiem Józefa Garbacika poświęconą krakowskiej szkole historycznej. Stopień doktora uzyskał w 1964 r. na podstawie przygotowanej pod tą samą opieką pracy poświęconej głogowskiej wojnie sukcesyjnej. W 1970 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uzyskał stopień doktora habilitowanego. Podstawą postępowania była praca poświęcona przemianom społeczno-ustrojowym na Ziemi Lubuskiej w latach w okresie tuż powojennym. W 1975 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego i w 1987 r. – zwyczajnego.
Po ukończeniu Liceum Pedagogicznego H. Szczegóła podjął w nim pracę jako nauczyciel. Po ukończeniu studiów został nauczycielem w Technikum Rolniczym w Szprotawie. Należał do współzałożycieli Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Zielonej Górze, w której jako pełnomocnik ds. dydaktycznych (1965-1968) był zastępcą rektora oraz do 1970 r. kierownikiem Studium Nauk Społeczno-Politycznych. W 1971 r. władze wojewódzkie powierzyły H. Szczególe organizację Wyższej Szkoły Nauczycielskiej, później WSP w Zielonej Górze. W tej uczelni sprawował trzykrotnie funkcję rektora (1971-1975; 1981-1984 i 1996-1999). Jednocześnie H. Szczegóła kierował Zakładem Nauk Społeczno-Politycznych, przekształconym w 1974 r. w Instytut Nauk Społeczno-Politycznych, a po utworzeniu Instytutu Historii został jego dyrektorem (1983-1996). W 2001 r. H. Szczegóła przeszedł na emeryturę, ale przez następne 10 lat kontynuował pracę dydaktyczną i naukową prowadząc seminaria i wykłady.
Po ukończeniu studiów u H. Szczegóły szybko ujawniły się zainteresowania historią regionu. Jeszcze przed uzyskaniem doktoratu publikował na ten temat liczne popularno-naukowe artykuły na łamach Nadodrza, Gazety Zielonogórskiej i innych czasopism regionalnych. Wraz z Wojciechem Pasterniakiem opublikował Słownik nazw geograficznych Ziemi Lubuskiej (województwo zielonogórskie) (Zielona Góra 1963) i samodzielne monografie: Jan Głogowczyk (Katowice 1967) i Koniec panowania piastowskiego nad środkową Odrą (Poznań 1968), jako redaktor lub autor miał udział w opracowaniu monografii miast, m.in. Szprotawy, Zielonej Góry, Żagania i Gorzowa Wielkopolskiego. Przełomowe dla kształtowania się nowoczesnych postaw regionalistycznych są opublikowane pod red. H. Szczegóły dwa tomy słownika biograficznego Znani zielonogórzanie XIX i XX wieku (Zielona Góra 1996-1999). Drugi obszar badań to historia Ziem Zachodnich po 1945 r. Wyrazem tych zainteresowań była praca habilitacyjna pt. Przeobrażenie ustrojowo-społeczne na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1947 (Poznań 1971). Bogaty dorobek H. Szczegóły dotyczący historii najnowszej obejmuje początki polskiej administracji na ziemiach zachodnich; historię organizacji społeczno-politycznych i stosunki polsko-niemieckie, w tym problem wysiedleń, będących skutkiem II wojny światowej. Trzeci obszar aktywności naukowej H. Szczegóły to nauki polityczne, w zakresie których zajmował się przede wszystkim badaniem teoretycznych i praktycznych rozwiązań w edukacji. Efektem tego były napisane wspólnie z Edwardem Erasmusem Metodyka podstaw nauk politycznych. Wybrane problemy teorii i praktyki (Poznań 1971) i Zarys metodyki podstaw nauk politycznych (Warszawa 1973). Na lata 90. XX wieku przypada współpraca H. Szczegóły z Bolesławem Potyrałą, której owocem były trzy opracowania: Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935-1991 (Zielona Góra 1997); Armia Stalina w okresie pokoju 1945-1953 (Zielona Góra 1999) i Armia rosyjska po upadku ZSRR (1992-2000) (Zielona Góra 2000). W tym okresie też wspólnie z Czesławem Osękowskim podjął badania nad transformacją ustrojową w Polsce, w wyniku czego powstała monografia Pogranicze polsko-niemieckie w okresie transformacji (1989-1997) (Zielona Góra 1999). Ogółem jego dorobek publikacyjny obejmuje ponad 30 książek, 400 artykułów (w tym kilkadziesiąt opublikowanych za granicą) i 200 prac popularno-naukowych. Podczas ponad 50 lat pracy naukowej H. Szczegóła nawiązał kontakty i współpracę z licznym gronem badaczy z kraju i zagranicy. Wygłaszał wykłady w Niemczech, Francji, Holandii, ZSRR, Czechosłowacji, odbył staże naukowe w Bonn, Kolonii, Berlinie i Lille.
Jego działalność na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego w regionie, a także na polu oświaty i kultury, została doceniona przez mieszkańców Zielonej Góry i regionu: w 1974 r. znalazł się wśród wyróżnionych tytułem „Lubuszanin trzydziestolecia” w plebiscycie Gazety Lubuskiej, a w 1993 r. znalazł się w gronie „Najwybitniejszych zielonogórzan w dziejach” w plebiscycie zorganizowanym przez Gazetę Nową. Otrzymał wiele odznaczeń państwowych, w tym Krzyż Oficerski i Komandorski OOP oraz Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą. Był honorowym obywatelem Zielonej Góry, a w 2021 r. Senat Uniwersytetu Zielonogórskiego przyznał mu tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Zielonogórskiego za wieloletni wkład w kształtowanie zielonogórskiego środowiska naukowego, wychowanie kadr akademickich, aktywność na rzecz kulturalnego i naukowego rozwoju regionu lubuskiego, wybitny dorobek badawczy oraz udział w procesie tworzenia zielonogórskich uczelni – Wyższej Szkoły Inżynierskiej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej oraz Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Za: https://uz.zgora.pl/aktualnosci/zmarl-prof-hieronim-szczegola-4201.html
